تدوین مدل نظری مشاوره تحصیلی بر اساس عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی

نوع مقاله : مقاله کاربردی

نویسندگان

دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تدوین مدل نظری مشاوره تحصیلی بر اساس عوامل موثر بر موفقیت تحصیلی بوده است جامعه آماری دانش آموزان سال اول دبیرستان شهرستان شهرکرد بودند. نمونه گیری به صورت خوشه ای انجام شد. این پژوهش که در دو مرحله انجام شد شامل دو نمونه بود. هدف از مرحله اول پژوهش شناخت مهمترین عوامل پیش بینی کننده موفقیت تحصیلی بود که تعداد نمونه 437 نفر بود. هدف از مرحله دوم پژوهش، تدوین مدل مشاوره تحصیلی بر اساس عوامل بدست آمده از مرحله اول پژوهش بود که تعداد نمونه 203 نفربودند. در مرحله اول، برای جمع آوری داده‌ ها 14 پرسشنامه اجرا شد که 28 متغیر آشکار را اندازه‌گیری می‌کرد. نتایج یافته ها در این مرحله با استفاده از تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که مهمترین عوامل پیش بینی کننده بعد عینی موفقیت تحصیلی، به ترتیب عبارتند از: مهارتهای تحصیلی، خودپنداره تحصیلی، هوش، رغبت، انگیزه پیشرفت و اهمالکاری تحصیلی که رویهمرفته 55 درصد از واریانس موفقیت تحصیلی را تبیین می‌کردند. مهمترین عوامل پیش‌بینی کننده بعد ذهنی موفقیت تحصیلی نیز، به ترتیب عبارت بودند از: خودپنداره تحصیلی، مهارتهای تحصیلی، اشتیاق تحصیلی، شیوه فرزندپروری مادر، شخصیت و انطباق پذیری مسیر شغلی که رویهمرفته 45 درصد از واریانس موفقیت تحصیلی را تبیین می‌کردند. بر اساس این یافته ها، در مرحله دوم پژوهش با استفاده از تحلیل مسیر، مدلهای جداگانه‌ای بر اساس دو بعد موفقیت تحصیلی فرض شد که در آن روابط بین این متغیرها مشخص شده و آزمون شد. نتایج حاصله نیز مورد بحث قرار گرفت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing a Theoretical Model of Academic Counseling Based on the Effective Factors on Academic Success

چکیده [English]

The purpose of the present study was to develop a theoretical model of academic counseling based on the effective factors on academic success for first-year high school students which had two objective and subjective dimensions. The samples were chosen by Multi-stage cluster sampling. The study was conducted with two sample groups in two phases. The purpose of the first phase was to identify the most important predictors of academic success that the sample was 437 students. The purpose of the second phase was to develop a model of academic counseling based on the obtained factors. This sample consisted of 203 students. The data was collected by 14 questionnaires which measured 28 obvious variables. The results of this step analyzed by stepwise regression showed that the most important predictive factors for the objective dimension are academic skills, academic self-concept, intelligence, interest, achievement motivation and academic procrastination that Overall, explained 55% of objective dimension variance. Also, the most important predictors of the subjective dimension are academic self-concept, academic skills, academic engagement, perceptions of Parenting Styles, personality and career adaptability, that explained 45% of subjective dimension variance. According to these findings, in the second phase a separate model based on two dimensions of academic success was presumed using path analysis, in which the relations between variables were specified and tested.
Key Words: theoretical model, academic counseling, academic success

کلیدواژه‌ها [English]

  • “theoretical model”
  • “academic counseling”
  • “academic success”

مراجع

اسکولنبرگ، لی، پیسی و فراری. مشاوره با اهمالکاران در محیط های تحصیلی .(1392). ترجمه مرضیه ملکیها، محمدرضا عابدی و هادی انصارالحسینی. زیر چاپ
بیابانگرد، الف .(1384). رابطه میان عزت نفس، انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان سال سوم دبیرستان. مطالعات روانشناختی، 1(5- 4)، ص 131-144
تمدنی، م، حاتمی، م و هاشمی، ه .(1389). خودکارآمدی تحصیلی، اهمالکاری تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان،  فصلنامه روانشناسی تربیتی، شماره 17، ص65 تا 85.
تنهای رشوانلو، ف و حجازی، الف .(1387). ارتباط بین ادراک از سبک فرزندپروری و انگیزش تحصیلی و پیشرفت تحصیلی، دانشور رفتار، شماره39، ص1-14.
حسینی بیرجندی، م .(1380). راهنمائی و مشاوره تحصیلی، تهران: انتشارات رشد.
حق شناس، ح .(1385). طرح پنج عاملی ویژگیهای شخصیت. شیراز: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی شیراز.
حق شناس، ل .(1385). هنجاریابی پرسشنامه رغبت سنج شغلی استرانگ. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره شغلی اصفهان: دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
ربیعی، م . باغبان، الف، عابدی، م و هاشمی، الف .(1390). بررسی ویژگی های روانسنجی رغبت سنج شغلی مدل کروی فردی تریسی، دو فصلنامه مشاوره کاربردی، شماره 1، دوره اول، ص57-78.
رجائی، م .(1382). تاثیرمشاوره تحصیلی گروهی بر افزایش مهارت های تحصیلی و پیشرفت تحصیلی. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه اصفهان.
سوانسون ،ج. فواد، نادیا .(1381). نظریه­های جدید مشاوره شغلی و کاربرد. ترجمه رقیه موسوی. تهران:انتشارات اصلح
شریفی، ح .(1376). نظریه‌ها و کاربرد آزمون‌های هوش و شخصیت. چاپ پنجم، تهران: انتشارات سخن.
شفیع­آبادی، ع .(1382). راهنمائی و مشاوره شغلی و نظریه های انتخاب شغل. تهران: انتشارات رشد.
صادقی، ح .(1390). هنجاریابی، بررسی روائی و پایائی فرم کوتاه رغبت سنج استرانگ-اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره شغلی، دانشگاه اصفهان.
صفاری نیا، م .(1391). آزمونهای روانشناسی اجتماعی  و شخصیت. تهران: انتشارات ارجمند.
قاسمی، و .(1388). مدل­سازی معادله ساختاری در پژوهش­های اجتماعی با کاربردAmos Graphics. تهران: جامعه شناسان.
کیامهر، ج .(1381). هنجاریابی فرم کوتاه پرسشنامه پنج عاملی شخصیت و بررسی ساختار عاملی آن در  بین دانشجویان علوم انسانی دانشگاه تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی.
کریمی، ی .(1380). روان‌شناسی تربیتی، تهران: ارسباران، چاپ اول
گال، م. بورگ، و. ، گال، ج . روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان شناسی . (1384). جلد دوم. ترجمه ا. ر. نصر و همکاران. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
محمدزاده ، ر و شهنی ییلاق، م .(1387). بررسی رابطه ساده و چندگانه ویژگیهای شخصیتی و انگیزه پیشرفت با عملکرد تحصیلی، مجموعه مقالات چهارمین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان. ص933-937
نویدی، الف .(1382). بررسی سهم اختصاصی هر یک از متغیرهای عملکرد تحصیلی قبلی، هوش عمومی، خودپنداره تحصیلی در پیشرفت تحصیلی، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 76، ص 97 تا 130
هاشمی، م .(1374). خودانگاره و پیشرفت تحصیلی. ماهنامهپیوند،  شماره 188 ص 447.
همایونی، ع و عبدالهی، م .(1382). رابطه بین سبکهای یادگیری و شناختی و موفقیت تحصیلی.  مجله روانشناسی، سال هفتم، شماره 2.
هومن، ح. ع. (1387). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. تهران: انتشارات سمت.
 
Alfaro, E. C., Umana–Taylor, A. J., Gonzales-Backen, M. A., Bamaca, M. Y., Zeiders, K. H. (2009). Latino adolescent academic success: The role of discrimination, academic motivation and gender. Journal of Adolescence, 32, 947- 962.
Artino, A. (2009). Think, feel, act: motivational and emotional influences on military students online academic success. Journal comput High Educ, 21, 146- 166.
ASCA. (2008). American School Counseling Association.from the ASCA, Web site: www. School counselor.org
Astin, A. W. (1999). Student involvement: A developmental theory for higher education. Journal of College Student Development, 40(5), 518-528.
Blickle, G. (1996). Personality traits, learning strategies, and performance. European Journal of Personality, 10, 337- 352.
Bong, M., & Skaalvik, E. M. (2003). Academic self-concept and self-efficacy: How different are they really? Educational Psychology Review, 15, 1–40.
Busato, V. V,.  Prins, F. J.,  Elshout, J. J., &  Hamaker, C. (2000). Intellectual ability, learning
 style, personality, achievement motivation and academic success of psychology students in higher education, Personality and Individual Differences, 29(6),1057-1068.
Byrne, Z. S., Mueller-Hanson, R. A., Cardador, J. M., Thornton, G. C., Schuler, H., Frintrup, A., & Fox, S. (2004). Measuring achievement motivation: tests of equivalency for English, German, and Israeli versions of the achievement motivation inventory. Personality and Individual Differences, 37, 203– 217.
Chun, H., & Dickson, G. (2011). A Psychological Model of Academic performance Among Hispanic Adolescents. Journal of youth Adolescence, 40, 1581- 1594.
Coll, J.  E. (2007). A Study of Academic Advising Satisfaction and Its Relationship to Student  Self-Confidence and Worldviews, Phd dissertation, Department of  Psychological and Social  Foundations, College of Education University of South Florida.
Coll, J.  E. (2007). A Study of Academic Advising Satisfaction and Its Relationship to Student  Self- Confidence and Worldviews, Phd dissertation, Department of Psychological and Social Foundations College of Education University of South Florida.
Deaton, M. J. (2008). Academic success of Appalachian adolescents: The Impact of parental authority and families. Dissertation of master of science , Department of family studies and social work. Miami university oxford , ohio.
Desimon, L. A. (1993). Patterns of academic procrastination. Journal of Coledge Reading And Learning, 30, 120-134.
Du, p. (2009). Factors influencing students adaptability in school: A production function model and multi level analysis. Chinese. Education and society, 41 (5), 21-35.
Eimers, M. T. (2001). The impact of student experiences on progress in college. NASPA Journal, 38(3), 386-410.
Fagan, T. K. & Wise, P. S. (2007). School Psychology: Past, present, and future, (3rd ed.). Bethesda, MD: National Association of School Psychologists
Fraley, R. C., Waller, N. G., & Brennan, K. A. (2000). An item response theory analysis of self-report measures of adult attachment. Journal of Personality and Social Psychology. 78, 2,  350-365.
Fritzsche, B A., Young, B. R., & Hickson, K. C. (2003). Individual differences  in academic procrastination tendency and writing success. Personality and Individual  Differences, 35, 1549–1557.
Fullerton, G., & Taylor, s. (2002). Mediating interactive and non-linear effects in service quality and satisfaction with services research Canadian. Journal of administrative sciences, 19, 2, 124-136.
Gerardi, S. (2005). Self- concept of ability as a predictor of academic success among urben technical college students. The social science Journal, 42 , 295-300.
Gordon, V. N. (2006). Career advising: An academic advisor’s guide. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Guay, F., Ratelle, C. F., Roy, A., & Litalien, D. (2010). Academic self-concept, autonomous academic motivation, and academic achievement: Mediating and additive effects, Learning and Individual Differences, 20 , 644–653.
Havenga, M. (2011). The relationship between career adaptability and academic Achievement in the course of life design counseling, ME dissertation. Department of educational psychology, Faculty of education, university of Pretoria.
Hirschi, A. (2009). career adaptability development in adolescence: Multiple predictors and  effect on sense of power and life satisfaction. Journal of vocational behavior, 74(2), 145-155.
Hughey, K. F., & Hughey, J. K. (2009). Foundations of career advising. In K.F. Hughey, D.  Burton Nelson, J.K. Damminger, B. McCalla-Wriggins, & Associates, Handbook of careeradvising. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
Jeremy, B. L. (2008).  Vocational interest and other non-cognitive factors as predictors of  academic performance in high school, A minor- dissertation  for the degree of master in science in psychology at the university of Johannesburg.
Karbach, J., Gottschling, J., Spengler, M., Hegewald, K., & Spinath, F. M. (2013). Parental involvement and general cognitive ability as predictors of domain-specific academicachievement in early adolescence, Learning and Instruction, 23, 43-51.
King, M., & Kerr, T. J. (2005). Academic advising. In M. L. Upcraft, J. N. Gardner, B.O. Barefoot, and Associates (Eds.), Challenging and supporting the fist year student: A  handbook for improving the first year of college (pp. 320-338). San Francisco: Jossey-Bass.
kobal , D., & Musek , J. (2001). Self- concept and academic achievement: slovenia and france. Personality and Individual differences , 30 , 887- 899.
Leeson, P.,  Ciarrochi, J.,  Heaven, P. C. L. (2008). Cognitive ability, personality, and academic performance in adolescence, Personality and Individual Differences, 45,630–635.
Lounsbury, J. W., Sundstrom, E., Loveland, J. L. & Gibson, L. (2003). Broad versus  narrow personality traits in predicting academic performance of adolescents. Learning  andIndividual Differences, 14, 67- 77.
Marsap, A., Aytac, S. (2010). Integration of virtual and academic counseling system in Distance Education For Health Management (DEHM), Procedia Social and Behavioral Sciences, 2 , 1955–1962.
Marsh, H. W. (1990). The Structure of Academic Self-Concept: The Marsh/Shavelson Model, Journal or Educational Psychology, 4, 623-636.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2008). Academic buoyancy: Towards an understanding of  students' everyday academic resilience. Journal of School Psychology, 46, 53–83.
McCrae, R. R., & Costa, P. T. (2004). A contemplated revision of the NEO Five-Factor  Inventory. Personality and Individual Differences, 36, 587-596.
Nuthanap, G. (2007). Gender analysis of academic achievement among high school  students,  MD Dissertation of home science in human  development, university of agriculture sciences,  Harwad.
Pelletier, L. G. Fortier, M. S. Vallerand, R. J. & Briere, N. M. (2001) Associations among  perceived autonomy support forms of self -regulation, and persistence: A prospective study.Motivation and Emotion, 25, 279- 306.
Poirot, J .L. (1992). Person-environment interaction: Effects of student-faculty congruence on academic satisfaction and achievement of student, [Dissertation]. Washington State University.
Rosander, P.,  Backstrom, M.,  Stenberg, G. (2011). Personality traits and general intelligence as predictors of academic performance: A structural equation modeling approach, Learning and Individual Differences, 21, 590–596.
Ryan, R. & Deci, E. l. (2000) Self –determination theory and facilitation of intrinsic motivation, social development, and well- being. American psychologist, 55, 68- 78.
Ryan, R. Stiller, J. D. & Lynch, J. H. (1994) Representation of relationships to teachers, parents, and friends, as predictors of Academic motivation and self –esteem. Journal of Early adolescence, 14, 226 -249.
Savickas, M. L., & Porfeli, E. J. (2012). career adapt-ability scale: construction, reliability and measurement equivalence across 13 countries. Journal of vocational behavior. 80, 661-673.
Schaufeli, W. B., Martinez, I. M., Pinto, A. M., Salanova, M, & Bakker, A. B. (2002). burnout and engagement in university students:: A Cross-National  Study. Journal of cross-cultural psychology, 33 (5), 464-481.
Schufeli, W., & Salavona, M. (2000). Measerment of engagement and burnout, Journal of    happinessstudied, 3, 71-92.
Sparfeldt, G. R. (2007). Vocational interests of gifted adolescents, Personality and Individual   Differences, 42, (6), 1011–1021.
Steinberg, L. Lamborn, S. D. Darling, N. Mounts, N. S. & Dornbuch, S. M. (1994). Over–time changes in Adjustment and competence among adolescents From Authoritative, Authoritarian, Indulgent and Neglectful families. Child Development, 65, 754- 770.
Thawabieh, A . M., & Al-roud, A . A. (2011). The Degree of the Faculties’ Practice towards  Students’ Academic Counseling at Jordanian Universities. International Education Studies,  Vol. 4, No. 1.
Ustunel, E. (2009). The comparison of parental involvement for German language learning and   the academic success of the students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 1 , 271–276
Vitulic, H. S., & Zupancic, M. (2012). Robust and specific personality traits as predictors of adolescents’ final grades and GPA at the end of compulsory schooling, Eur J Psychol Educ, DOI 10. 1007/s 10212-012-0161-2.
yorke, M., & Longden, B .(2004). Retention and student success in Higher Education. Society for Research into Higher Education & open university press.
Zyngier, D. (2008). Reconceptualising student engagement: Doing education not doing time. Teaching and Teacher Education, 24, 1765-1776.
 
 
مشاوره کاربردی
دوره 4، شماره ی 1
شهریور 1393
صفحه 18-48

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 اردیبهشت 1393
  • تاریخ بازنگری: 02 خرداد 1393
  • تاریخ پذیرش: 03 آذر 1393

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار