تاثیر مشاوره گروهی راه حل مدار بر عملکرد خانواده و رضایت زناشویی زنان

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 دانشجوی دانشکده روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 استاد گروه روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

 
افراد در زندگی به دلیل مواجهه با موقعیتهای غیرقابل پیش بینی و شرایط دشوار زندگی به‌طور پیوسته در زندگی به مشاوره و راهنمایی نیاز دارند. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر مشاوره گروهی با رویکرد راه­حل مدار بر عملکرد خانواده و رضایت زناشویی زنان شهر مشهد اجرا گردید. پژوهش حاضر یک پژوهش کاربردی و از نوع شبه آزمایشی بود (طرح پیش آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل). جامعه پژوهش شامل کلیه زنان متاهل مراجعه‌کننده به مرکز مشاوره دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1393 بود، که 20 زن متأهل از میان شرکت‌کنندگان با روش نمونه­گیری داوطلبانه انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در گروه آزمایش و گروه کنترل قرار گرفتند. آزمودنی­ها پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ و مقیاس عملکرد خانواده (FAD-1) در دو نوبت پیش آزمون و پس آزمون را تکمیل کردند. زنان گروه آزمایش در 8 جلسه درمان با رویکرد راه حل مدار و هر جلسه به مدت 2 ساعت شرکت کردند و زنان گروه کنترل هیچ مداخله­ای دریافت نکردند. داده­ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس یک راهه و نرم‌افزار 21-SPSS تحلیل شدند. نتایج نشان داد که اثر مشاوره گروهی راه­حل مدار بر عملکرد خانواده و رضایت زناشویی گروه آزمایش به‌طور معناداری مؤثر است. به هر حال، می­توان نتیجه گرفت که به کارکرد نامناسب خانواده و رضایت زناشویی پایین در زنان متاهل می­تواند تحت تاثیر مشاوره گروهی راه­حل مدار بهبود پیدا کند. همچنین این رویکرد می‌تواند برای ارتقای رضایت زناشویی و عملکرد خانواده به‌عنوان یک روش کارآمد در حوزه خانواده به‌کار گرفته شود.
 
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of Solution-Focused Group Counseling on Family Function and Marital Satisfaction

نویسندگان [English]

  • iman seyyed moharrami 1
  • Bahramali Ghanbari 3
1
2
3
چکیده [English]

Due to unpredictable situations and difficult living conditions, people continuously need advice and guidance in life. The current study aimed to determine the effect of solution-focused group counseling on family function and marital satisfaction of married women in Mashhad city. The present study is an applied research of a quasi experimental-type (pre and post-test design with control group). The study population includes all married women referred to the Counseling center of Faculty of Education & Psychology of Ferdowsi University of Mashhad in 1393; using voluntary sampling method, 20 married women were selected and were randomly assigned in experiment group and control group. The participants completed Marital Satisfaction Questionnaire and Family Functioning Scale (FAD-1) in the pre-test and post-test. The experiment group women participated in eight 120-minute sessions with solution-focused approach, and the control group received no intervention. Data were analyzed using one-way covariance analysis and SPSS-21 software. The results showed that solution-focused group counseling on family function and marital satisfaction is effective significantly higher than experiment group. However, it can be concluded that family dysfunction and low marital satisfaction in married women could improve by solution-focused group counseling. Also, this approach can be used in the family area to promote marital satisfaction and family function as an efficient method to be employed in the family field.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Solution-focused group counseling
  • family function
  • Marital satisfaction
احمدی، خدابخش؛ فتحی آشتیانی، علی و اعتمادی، احمد. (1383). بررسی تاثیر روش مداخله‌ای حل مشکل خانوادگی بر کاهش ناسازگاری زوجین. مجله روانشناسی، 8،  4، 403-389.
آزادی، زینب. (1390). بررسی مقایسه­ای اثربخشی زوج درمانی راه حل- محور و عقلانی- هیجانی- رفتاری بر کاهش مشکلات و ناسازگاری زناشویی زوجهای متقاضی طلاق. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
اداره ثبت احوال کشور ایران. (1392).
آسوده، محمد حسین. (1389).  فاکتورهای ازدواج موفق از دیدگاه زوجین خوشبخت. پایان­نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه تهران.
اولیاء، نرگس؛ فاتحی زاده، مریم و بهرامی، فاطمه. (1387). تاثیرآموزش برنامه غنی‌سازی بر افزایش رضایتمندی زناشویی زوج‌ها.  اندیشههای نوین تربیتی، 4، 1- 2(پیاپی 14)، 30-9.
بخشی، حمید؛ اسدپور، محمد و خدادادی‌زاده، علی. (1386). ارتباط رضایت زناشویی با افسردگی زوجین. مجله علمی دانشکده علوم پزشکی قزوین، 11، 2، 43-37.
بهاری، فرشاد. ( 1379).  ارزیابی و مقایسه عملکرد خانوادگی زوجهای غیر طلاق و زوج­های درحال طلاق مرجوعی به سازمان پزشکی قانونی کشور. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت
معلم تهران.
ثنایی ذاکر، باقر. (1378). نقش خانواده اصلی در ازدواج فرزندان. تازهها و پژوهشهای مشاوره، 1، 2، 46-21.
جانباز فریدونی، کبری؛ تبریزی، مصطفی و نوابی نژاد، شکوه. (1387). اثربخشی زوج درمانی کوتاه مدت خودنظم‌بخشی بر افزایش رضایت‌زناشویی مراجعان درمانگاه فرهنگیان شهرستان بابلسر. فصلنامه خانواده پژوهی، 4، 15، 229-213.
حسینی­نسب، سید داوود؛ هاشمی نصرت‌آباد، تورج و فتوحی بناب، سکینه. (1388). بررسی رابطه بین جهت‌گیری مذهبی و سازگاری زناشویی.  فصلنامه روانشناسی دانشگاه تبریز (پژوهشهای نوین روانشناختی)، 4، 14، 62-49.
داوودی، زهرا؛ اعتمادی، عذرا و بهرامی، فاطمه. (1390). رویکرد کوتاه مدت راه حل محور برای کاهش گرایش به طلاق زنان و مردان مستعد طلاق. فصلنامه رفاه اجتماعی، 11، 43، 134-121.
داودی، زهرا؛ اعتمادی، عذرا؛ بهرامی، فاطمه و شاه سیاه، مرضیه. (1391). تأثیر رویکرد زوج درمانی کوتاه مدت راه حل- محور  بر سازگاری زناشویی در زنان و مردان مستعد طلاق شهر اصفهان. مجله اصول بهداشت روانی، 14، 55، 199- 190.
زاده محمدی، علی و ملک خسروی، غفار. (1385). بررسی مقدماتی ویژگی‌های روان سنجی و اعتباریابی مقیاس سنجش کارکرد خانواده. فصلنامه خانواده پژوهی، 2، 5، 89- 70.
زهراکار، کیانوش و جعفری، فروغ. (1389). مشاورهیخانواده. مفاهیم،تاریخچه،فرآیندونظریهها. چاپ اول، تهران: انتشارات ارسباران.
ستیر، ویرجینیا. (۲۰۰۰). آدم سازی در روانشناسی خانواده. ترجمه بهروز بیرشک. (۱۳۸۸). تهران: انتشارات رشد.
ساعتچی، محمود؛ کامکاری، کامبیز و عسگریان، مهناز. (1389). آزمونهای روانشناختی. تهران:
نشر ویرایش.
سلیمانیان، علی اکبر. (1373). بررسی تأثیر تفکرات غیر منطقی (بر اساس رویکرد شناختی) بر نارضایتی زناشویی. پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه تربیت معلم تهران.
شفیع‌آبادی، عبداله؛ معین، لادن و وحید واقف، میترا. (1389). مقایسه اثربخشی دو رویکرد تحلیل ارتباط متقابل و راه حل- محور در تغییر سطح رضایتمندی زناشویی زنان متأهل شاغل تهران. فصلنامه زن و جامعه، 1، 3، 40- 21.
عباسی مولید، حسین. (1390). رابطه تعهد زناشویی با ارزش­های فرهنگی زوجین. فصلنامهمطالعاتانتظامیشرق،پیش شماره، 14- 7.
قمری، محمد. (1388). بررسی اثربخشی مشاوره راه حل-محور در کاهش ابعاد مختلف تعارض زناشویی زوج‌های هر دو شاغل. فصلنامه خانواده پژوهی، 5، 19، 361- 350.
کدیور، پروین؛ اسلامی، عبداله و فراهانی، محمد نقی. ( 1383). بررسی رابطه‌ی ساختار تعاملات خانواده، عملکرد خانواده با سبک‌های مقابله با فشارهای روانی و تفاوتهای جنسی در دانش‌آموزان پیش دانشگاهی. مجلهروانشناسیوعلومتربیتی، 34، 2، 123-97.
کوری، ماریان اشنایدر و کوری، جرالد. (2010). گروه درمانی. مترجمان سیف‌اله بهاری، بایرامعلی رنجگر، حمیدرضا حسین شاهی برواتی، مالک میرهاشمی و سیامک نقشبندی. (1391). چاپ نهم. تهران: نشر روان.
گاترمن، جفری تی. (2013). هنر مشاوره راه حل مدار، مترجمان مریم فاتحی‌زاده و لیلا میرنیا. (1391). جلد اول، تهران: انتشارات نهفت.
منادی، مرتضی. (1385). جامعه شناسیخانواده: جامعه شناسیتحلیلروزمرگیوفضایدرونخانواده. تهران: انتشارات دانژه.
نجاریان، فرزانه. (1374). هنجاریابی مقیاس عملکرد خانواده در ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه آزاد رودهن.
نظری، علی محمد. (1383). بررسی و مقایسه تاثیر برنامه غنی سازی ارتباط و مشاوره راه حل-محور بر رضایت زناشویی زوجین هر دو شاغل. پایان نامه دکتری رشته مشاوره، دانشگاه تربیت معلم تهران.
نظری، علی محمد و گلی، م. (1386). تاثیر روان درمانی راه حل-محور بر رضایت زناشویی در زوج های هر دو شاغل. مجله دانش و تندرستی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شاهرود، 2، 4، 39- 35.
نظری، علی محمد و بیرامی، منصور. (1387). بررسی اثر مشاوره راه حل-محور بر رضایت زناشویی زوج‌های هر دو شاغل. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، 3، 9، 117- 93.
نظری، علی محمد. (1388). مبانی زوج درمانی و خانواده درمانی. تهران: نشر علم.
 
 
Abraham, P. G., & Bruyne, T. (2000). Conflict management style and satisfaction. Journal of Sex and Marital Therapy, 26(4), 321-334.
Anderson, H., & Goolishian, H. A. (1988). Human systems as linguistic systems: Preliminary and evolving ideas about the implications for clinical theory. Family Process, 27(4), 371-393.
Burrell, N., Allen, M., Gayle, B. M., & Preiss, R. W. (2014). Managing interpersonal conflict: advances through meta analysis. Routledge Press.
Conoley, C., Graham, J. M., Neu, T., Craig, M. C., O'pry, A. M. Y., Cardin, S. A., ...., Parker, R. I. (2003). Solution‐focused family therapy with three aggressive and oppositional-acting children: An empirical study. Family Process, 42(3), 361-374.
Corcoran, J. (2006). A comparison group study of solution-focused therapy versus “treatment-as-usual” for behavior problems in children. Journal of Social Service Research, 33(1), 69-81.
Berg, I. K., & De Jong, P. (1996). Solution-building conversations: Co-constructing a sense of competence with clients. Families in Society: The Journal of Contemporary Social Services, 77(6),
376-391.
De Shazer, S. (1991). Putting differences to work. NewYork: Norton.
De Shazer, S., & Berg, I. K. (1997). ‘What works? ‘Remarks on research aspects of solution-focused brief therapy. Journal of Family Therapy, 19(2), 121-124.
Edalati, A., & Redzuan, M. R. (2010). Perception of women towards family values and their marital satisfaction. Journal of American science, 6(4), 7-132.
Epstein, N. B. Baldwin. L. M., & Bishop, D. S. (1983). The Macmaster model of family assessment device. Journal of Marital and Family Therapy, 9(2),171-180.
Fowers, B. J., & Olson, D. H. (1989). ENRICH Marital Inventory: A discriminant validity and cross-validity assessment. Journal Marital and Family Therapy, 15, 65-79.
Fowers, B. J., & Olson, D. H. (1993). ENRICH Marital Satisfaction Scale: A brief research and clinical tool. Journal of Family psychology, 7(2), 176.
Goldenberg, H., & Goldenberg, I. (2012). Family therapy: An overview. Cengage Learning.
Laurenceau, J. P. (2009). Community-based prevention of marital dysfunction. Journalof Counseling and Clinical Psychology, 72(6), 933-943.
Lee, M. Y. (1997). A study of solution-focused brief family therapy: Outcomes and issues. American Journal of Family Therapy, 25(1), 3-17.
Mudd, J. E. (2000). Solution-Focused Therapy and Communication Skills Training: An integrated approach to couples therapy (Doctoral dissertation, Virginia Polytechnic Institute and State University).
Murray, C. E., & Murray, T. L. (2004). Solution-focused premarital counseling: Helping couples build a vision for their marriage. Journal of Marital and Family Therapy, 30(3), 349-358.
Nelson, T. S., & Kelley, L. (2001). Solution-focused couples group. Journal of Systemic Therapies, 20(4), 47-66.##
Nock, S. L. (1995). A comparison of marriages and cohabiting relationships. Journal of Family Issues, 16(1), 53-76.
Odell, M., Butler, T. J., & Dielman, M. B. (2005). An exploratory study of clients' experiences of therapeutic alliance and outcome in solution-focused marital therapy. Journal of Couple & Relationship Therapy, 4(1), 1-22.
O'Hanlon, W. H., & Weiner-Davis, M. (1989). In search of solutions: A new direction in psychotherapy, New York: Norton.
Spencer, G. Niles. (2011). Developing your identity as a professional counselor: Standards, Settings and Specialty. Publisher Cengage Learning.
Portes, P. R., Howell, S. C., Brown, J. H., Eichenberger, S., & Mas, C. A. (1992). Family functions and children's postdivorce adjustment. American Journal of Orthopsychiatry, 62(4), 613.
Stalker, C., Levene, J., & Coady, N. (1999). Solution-focused brief therapy-one model fits all?. Families in Society: The Journal of Contemporary Social Services, 80(5), 468-477.
Wolven,  L. J. (2009).  Real  estate  and  divorce: Breaking  up  is  hard  to  do. Tax Management Real Estate Journal Washington & Lee University of Law, 25(9), 203-211.