شاخص های ارتباط زناشویی کارآمد: یک مطالعه ی کیفی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مشاوره، دانشگاه خوارزمی، تهران ، ایران

2 دانشیار گروه مشاوره، دانشگاه خوارزمی تهران

3 استاد گروه مشاوره ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات ، تهران

4 استادیار گروه مشاوره، دانشگاه خوارزمی

5 دانشیار گرو روانشناسی بالینی، دانشگاه خوارزمی

چکیده

ارتباط کارآمد، شرط لازم برای ثبات زناشویی و زندگی موفقیت‌آمیز است. بر این اساس، هدف این پژوهش، شناسایی شاخص‌های ارتباط زناشویی کارآمد بود. این مطالعه با شیوه کیفی و با استفاده از روش نظریه داده بنیاد انجام شد. 15 زن و مرد با روش نمونه‌گیری داوطلبانه گلوله برفی و مصاحبه‌ی نیمه ساختاریافته و بر اساس ملاک‌های ورود به پژوهش تا حد اشباع مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌ها ثبت ،کدگذاری و در قالب مفاهیم، زیر مقولات و تحولات طبقه‌بندی شدند. تحلیل تجارب شرکت‌کنندگان به شناسایی 270 کد ثانویه، 36 مفهوم، 12 مقوله و 4 طبقه‌ی اصلی شامل شاخص‌های فردی، زوجی، خانوادگی و معنوی منجر گردید. از نقطه نظر پیشگیری و درمان، درک مشخصه‌های رابطه زناشویی مؤثر و کارآمد می‌تواند در ارائه‌ی اطلاعات لازم برای آموزش ارتباط کارآمد به زوج‌ها و نیز در ارائه‌ی مداخلات مناسب برای زوج‌هایی که دچار ناکارآمدی ارتباط زناشویی هستند، سودمند باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

the Indices of Effective Marital Relationship: A Qualitative Study

نویسندگان [English]

  • Fahimeh Pirsaghi 1
  • Kiyanoosh Zahrakar 2
  • Alireza Kiamanesh 3
  • farshad mohsenzadeh 4
  • Jafar Hasani 5
1 Counseling Department, Psychology and Education Faulty, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Counseling Department
3 Professor of Counseling Department , Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran,
4 assistant professor, kharazmi university
5 Clinical Psychology
چکیده [English]

Effective relationship is an absolute
prerequisite for marital stability and a successful life. Accordingly, the purpose
of this study was to identify the indices of effective marital relationship.
This study was done with qualitative research and grounded theory method. 15
men and women were studied using voluntary, and snowball sampling method and
semi-structured interviews and according to the criteria for entering the
research until theoretical saturation was obtained. The data were recorded,
coded and classified in the form of concepts, sub-categories and categories.
The analysis of the participants’ experiences led to the identification of 270
secondary codes, 36 concepts, 12 sub- categories and 4 main categories
including individual, couple, family and spiritual indices. Given the
prevention and treatment, perceiving the indices of effective marital
relationship can be useful in delivering the necessary information for couples’
effective relationship training and also providing the couples who have
ineffective marital relationship with appropriate interventions

کلیدواژه‌ها [English]

  • effective marital relationship
  • individual indices
  • couple indices
  • family indices and spiritual indices
آسوده، محمدحسین. (1389). عوامل مؤثر بر ازدواج موفق: از دیدگاه زوجیت خوشبخت. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
احمدی نوده، خدابخش؛ آزادمرزآبادی، اسفندیار و ملازمانی، علی (1384). بررسی وضعیت ازدواج و سازگاری زناشویی در بین کارکنان سپاه. مجله طب نظامی، 7(2)، 141-152.
استراوس، آنسلم و کربین، جولیت (1391). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه‌ی زمینه‌ای. ترجمه ابراهیم افشار. تهران: نشر نی (بی‌تا).
افروز، غلامعلی. (1393). مبانی روانشناختی خانواده و رابطهی زن و شوهر با تأکید بر حقوق عاطفی متقابل. تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان.
امانی، احمد و لطافتی بریس، رامین (1392). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر کاهش تعارضات زناشویی زوجین. دوفصلنامه مشاوره کاربردی، 3(2)، 17-36
بابایی گرمخانی، محسن؛ مدنی، یاسر و لواسانی، مسعود (1393). بررسی رابطه معیارهای ارتباطی غیرواقعی با الگوهای ارتباطی و نقش آنها در پیش‌بینی دلزدگی زناشویی زنان متقاضی طلاق. دو فصلنامه مشاوره کاربردی،  4(1)، 67-84
ثناگویی، محمد؛ جان بزرگی، مسعود و مهدویان، علیرضا. (1390). رابطه‌ی الگوهای ارتباطی زوجین با رضامندی زناشویی. دوفصلنامهی مطالعات اسلام و روانشناسی. 5(9)، 57-77.
جاویدی، نصرالدین؛ سلیمانی، علی اکبر؛ احمدی، خدابخش و صمدزاده، منا. (1391). اثربخشی آموزش راهبردهای مدیریت هیجان مبتنی بر رویکرد زوج درمانی هیجان مدار (EFT) بر افزایش رضایت جنسی زوجین. روانشناسی سلامت، 1(3)، 5-18
حاتمی ورزنه، ابوالفضل؛ اسمعیلی، معصومه؛ فرحبخش، کیومرث و برجعلی، احمد. (1395). ارائه‌ی الگوی ازدواج پایدار رضایت‌مند: یک پژوهش گراندد تئوری. مجله مشاوره و رواندرمانی خانواده. 6(1)، 120-149.
حسینیان، سیمین؛ حسینی، فاطمه؛ شریفی‌نیا، اعظم و قاسم‌زاده، سوگند. (1387). رابطه آشفتگی زناشویی مادران با زندگی فرزندان همسردار آنها. مطالعات زنان. 6(3)، 81-103
حیدری، محمود؛ مظاهری، محمدعلی و پوراعتماد، حمیدرضا. (1384). رابطه‌ی باورهای ارتباطی با احساسات مثبت نسبت به همسر.  فصلنامهی خانواده پژوهی. 1(2)، 121-130
چراغی، مونا. (1393). سبکهایارتباطباخانوادههمسردرزوجینایرانیوطراحیو بررسیاثربخشیبستهزوجدرمانیمبتنیبرفرهنگبرسازگاریزناشوییوکیفیتارتباطبا خانوادههمسر. پایان‌نامه دکتری روان‌شناسی بالینی، دانشگاه شهید بهشتی تهران
خدایاری‌فرد، محمد؛ شهابی، روح‌الله و اکبری زردخانه، سعید (1386). رابطه نگرش مذهبی با رضایت‌مندی در دانشجویان متأهل. فصلنامهی خانواده پژوهی. 3(10)، 61-620 
سامانی، سیامک و بهبهانی، مینا (1390). الگوهای ارتباطی در گونه های مختلف خانواده در مدل بافت‌نگر فرایند و محتوای خانواده. دوفصلنامه مشاوره کاربردی، 1(7)، 119-134
صحراییان، کیمیا؛ جعفرزاده، فاطمه و پورسمر، سیده لیلا (1393). رابطه میان حمایت اجتماعی و رضایت زناشویی در زنان نابارور بر اساس عامل ناباروری. مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، 12(10)، 1104-1109
کریمی ثانی، پرویز و احیائی، کبری (1390). ارائه‌ی مدل پیشنهادی برای کیفیت زندگی زناشویی بر اساس عوامل پیش‌بینی‌کننده قبل از ازدواج در بین زوجین تبریز. مجله زن و مطالعات خانواده، 4(13)، 61-81
فاطمی نیک، طیبه؛ سودانی، منصور و مهرابی‌زاده هنرمند، مهناز (1395). اثربخشی آموزش گروهی آموزه‌های دینی بر کیفیت زندگی و مؤلفه‌های آن در زوج‌ها. دوفصلنامه مشاوره کاربردی، 6(2)، 73-88
قوتی سفیدسنگی، علی؛ شهابی، محمود و حسن‌زاده چوکانلو، حسین (1395). تحلیل جامعه شناختی عوامل مؤثر بر رضایت در ازدواج‌های دانشجویی. فصلنامه مطالعات جامعه شناختی جوانان، 6(21)، 135-156
محسن‌زاده، فرشاد؛ نظری، علی‌محمد و عارفی، مختار (1390). مطالعه‌ی کیفی عوامل نارضایتی زناشویی و اقدام به طلاق (مطالعه موردی شهر کرمانشاه). مجله مطالعات راهبردی زنان، 14(53)، 7-42
مقصودی، سوده؛ معیدفر، سعید و توکل، محمد. (1390). بررسی جامعه شناختی رابطه سرمایه اجتماعی و رضایت زناشویی در زوجین شهر کرمان. مجله مطالعات اجتماعی ایران. 5(1)، 23-35
نجفی، حسین. (1389). بررسی رابطهی جهتگیری مذهبی با رضایت زناشویی و صمیمیت زناشویی معلمان دبیرستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مشاوره خانواده، دانشگاه تهران
نظری، علی محمد و نوابی‌نژاد، شکوه. (1384). بررسی تأثیر برنامه بهبود بخشی ارتباط بر رضایت زناشویی زوجین هر دو شاغل. تازهها و پژوهشهای مشاوره، 4(13)، 35-59
هاشمی‌نژاد، سیده سمیه؛ فقیهی، علی؛ حسینی، سید حمزه و سخایی، سید محمود (1393). همسان همسری از دیدگاه روانشناسی و مقایسه آن با مفهوم کفویت در فقه. نشریه‌ی اسلام و سلامت، 1(3)، 50-60
 
 
 
 
Amato, P. R., & Keith, B. (2011). Parental divorce and adult well-being: A meta-analysis. Journal of Marriage and Family, 53(1), 43-58.
Agbana, E. O., & Odewumi, S.O. (2001). Married people and stability at home. Nigeria Journal of Gender Development, 2(2), 149-153.
Anderson, M., Trudel, S., Bounader, L., Boyer, A., & Villeneuve, F. (2008). Effects of a marital and sexual enhancement intervention for retired couples: The marital life and aging well program. Journal of Sexologist, 17, 265- 276.
Bary, J. H. (1995). Family assessment: Current issues in evaluating families.Family Relation, 44, 469-477.
Chilling, E., Baucom, D., Burnet, C. K., & Ragland, D. (2003). Altering the course of marriage: The effect of PREP communication skills acquisition on couple's risk of becoming martially distressed. Journal of Family Psychology, 17, 41-53.
Dung Le, T. M. (2008). Vietnamese couples' perceptions of the factors that contribute to satisfaction in long-term marriages. A Master Dissertation in Social Work. University of Manitoba.
Esere, M. O. (2002). Approaches to marital therapy. The Nigerian Journal of Guidance and Counselling, 8(1), 61-85.
Esere, M. O. (2006). Communication management skills training as marriage enrichment program in the improvement of marital adjustment. The Counsellor, 23(1), 69-77.
Gillpatrick, S. (2008). 7 Ways couples add conflict to conflict.Center stone: Wellness program.
Halford, W. K., Markman, H. J., & Stanley, S. (2008). Strengthening couples’ relationships with education: Social policy and public health perspectives. Journal of Family Psychology, 22(3), 497-505.
Ingram, J. R. (2010). Money stories of successful long-term married couples. ProQuest Dissertations and Theses. Texas Woman’s University.
Lavner, A. J., Karney, R. B., & Breadbury, N. T. (2016). Does couples communication predict marital satisfaction, or does marital satisfaction predict communication? Journal of Marriage and Family, 3(78), 680-694.
Li, T., & Fung, H. H. (2011). The dynamic goal theory of martial satisfaction. Review of General Psychology, 15, 246-254.
Kearns, J. N., & K. E. Leonard. (2004). Social networks, structural interdependence, and marital quality over the transition to marriage: A prospective analysis. Journal of Family Psychology, 18, 383–395.
Madathil, J., & Benshoff J. (2008). Importance of marital characteristics and marital satisfaction: A comparison of Asian Indians in arranged marriages and Americans in marriages of choice. The Family Journal, 16(3), 222-230.
Mane, Sh., & Badr, H. (2010). Intimacy processes and psychological distress among couples coping with head and neck or lung cancers. Journal of Psycho-Oncology, 19, 941-954.
Olson, D. H., Defrain, J. & Olson, A. K. (1998). Building relationship:Developing Skills for Life. Minneapolis: Life innovation, Inc.
Robert, B. W. (2009). Personality and assessment and personality development. Journal of Research in Personality.43, 137-145.
Rogoff, L. (2013). The influence of family communication patterns, marital typology, and level of intimacy on marital satisfaction for couples living in the United States. Doctoral dissertation in clinical psychology. Walden University.
Ross, C. E., Mirowsky, J., & Goldsteen, K. (1990). The impact of the family on health  the decade in review. Journal of Marriage and the Family, 52, 1059-1078.
Rostamnezhad, M., & Poorfaraj, M. (2017). The relation between marital satisfaction and relationship beliefs of married students of masters at Azad University of Ayatollah Amoli branch. Journal of Novel Applied Science, 6(3), 88-91
Powdthavee, N., & Vignoles, A. (2008). Mental health of parents and life satisfaction of children: A within-family analysis of intergenerational transmission of well-being. Social Indicators Research. 88, 397-422.
Salifu, A. A. (2009). Style of communication and marital adjustment of educated couples in Ankpa, Kogi State. Unpublished undergraduate research work, Counsellor Education Department, University of Ilorin.
Sheri, A., & Striof, B., (2005). Marital adjustment and irrational beliefs. (3rd Ed.) United State, University of Chicago Press. 303-305.
Shirisia, L. (2014). Strong marriages in the African American community: How religion contributes to a healthier marriage. Master Dissertation in Family, Consumer, and Human Development. Utah State University.
Sprecher, S., & Metts, S. (1999). Romantic beliefs: Their influence on relationships and patterns of change over time. Journal of Social andPersonal Relationships, 16, 834-851.
Umberson, D., & Williams, K. (2005). Marital quality, health, and aging: Gender equity? The journals of gerontology. Series B, Psychological Sciences and Social Sciences, 60, 109–113.
Van Epp, J. (2008). How to avoid falling in love with a Jerk. New York, NY, USA: McGraw-Hill.
Weiss, J. M. (2014). Marital preparation, experiences, and personal qualities in a qualitative study of individuals in great marriages. Master Dissertation in Family, Consumer, and Human Development. Utah State University.
Wickrama, K. A. S., Lorenz, F.O., Conger, R. D., & Elder, G.H. (1997). Marital quality and physical illness: A latent growth curve analysis. Journal of Marriage and the Family, 59, 143-155.
Williams, K. (2003). Has the future of marriage arrived? A contemporary examination of gender, marriage, and psychological well-being. Journal of Health and SocialBehavior, 44, 470-487.