خودکارآمدی والدین در گونه های مختلف خانواده: مدل فرایند و محتوای خانواده

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز

2 دانشیار گروه روانشناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه خودکارآمدی والدین در گونه‌های مختلف خانواده بر اساس مدل فرایند و محتوای خانواده بود، که به روش پیمایشی انجام گرفت. جامعه‌ی این پژوهش شامل کلیه والدین کودکان دوره اول ابتدایی شهر شیراز بود، 348 والد از میان کودکان با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند، و مقیاس‌های خودکارآمدی والدین، فرآیند خانواده و محتوای خانواده را تکمیل نمودند. داده‌ها با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس و از طریق نرم‌افزار آماری 18SPSS- تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که خودکارآمدی والدین در گونه‌های مختلف خانواده بر اساس مدل فرایند و محتوای خانواده متفاوت است؛ خانواده‌های سالم در مقایسه با گونه‌های دیگر خانواده از خودکارآمدی بیشتری برخوردارند؛ خودکارآمدی پدر و مادر به طور جداگانه در گونه‌های مختلف خانواده در مدل فرایند و محتوای خانواده متفاوت است؛ و پدران و مادران خانواده‌های سالم به طور معناداری در مقایسه با دیگر گونه‌های خانواده از خودکارآمدی بیشتری بهره می‌برند. در مجموع، این مطالعه حاکی از اعتبار گونه‌بندی خانواده‌ها در مدل فرایند و محتوا می‌باشد.
 
واژه‌های کلیدی: خودکارآمدی والدین، فرایند خانواده، محتوای خانواده

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Parents’ self-efficacy in different types of family regarding: family process and contentmodel

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Maryam Mohanna 1
  • siamak samani 2
چکیده [English]

Abstract
The aime current study was to compare was the parent self-efficacy in different types of family based on family process and content model survey method was conducted. Population of this study consisted of all parents of children primary schools of Shiraz city. 348 of parents among children were selected using multi-stage cluster random sampling, method and completed Parental self-efficacy, family process, and content model scales. The data were analyzed using analysis of covariance statistical method, and by SPSS-18 statistical software. The findings indicated a is difference in parents’ self-efficacy in different types of family concerning family processand content model; healthy families have more self-efficacy than other types of families; parents’ self-efficacy is seperatly different from those in other types of family in family process and content model: and parents and moters of healthy families; have higher self-efficacy significantly comparing to other types of families. In all, this study showed the validity of categorizing families in family process and content model.
 
Keywords: Parents’, self-efficacy, family process, family content

کلیدواژه‌ها [English]

  • parents’ self-efficacy
  • family process
  • family content
بهرام غفاری، سارا. (1388). بررسی رابطه بین خودکارامدی عمومی و خودکارآمدی جنسی با رضایت زناشویی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه خاتم.
چناری، سمیرا و یوسفی، فریده. (1393). ابعاد خودکارآمدی نوجوانان در گونه‌های مختلف خانواده در مدل بافت نگر فرایند و محتوای خانواده. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 5، 18، 24-1.
حاجی غلامی یزدی، عهدیه و علاقبند، مریم. (1391). تأثیر آموزش مهارت فرزندپروری بر نگرانی، اضطراب و باورهای خودکارآمد والدین. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 21، 2، 147-136.
حسینی نسب، سید داود؛ بدری، رحمان و قائمیان اسکویی، آیسان. (1388). رابطه ویژگی‌های شخصیتی و سبک‌های حل تعارض بین فردی با سازگاری زناشویی دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، 2(88)، 57-77.
رضایی، مریم. (1391). مقایسه ابعاد سازگاری و خودکارآمدی دانش آموزان در گونه‌های مختلف خانواده بر اساس مدل فرایند و محتوای خانواده. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
سامانی، سیامک. (1387). تهیه و طراحی مقیاس فرآیندهای خانوادگی برای خانواده‌های ایرانی .مجله روانپزشکیوروانشناسیبالینیایران، 14 (2)، 168-162.
سامانی، سیامک و بهبهانی، مینا. (1390). الگوهای ارتباطی در گونه‌های مختلف خانواده در مدل بافت‌نگر فرآیند و محتوای خانواده. دو فصلنامهمشاوره کاربردی، 1(2)، 134-119.
سامانی، سیامک و ترابی، عطا. (1390). شادکامی نوجوانان در گونه‌های مختلف خانواده بر اساس مدل بافت‌نگر فرآیند و محتوای خانواده. دوفصلنامه مشاوره کاربردی، 1(1)، 20-3
سامانی، سیامک؛ خیر، محمد و صداقت، زینب. (1389). سبک‌های والدگری در گونه‌های مختلف خانواده در مدل فرآیند و محتوای خانواده. فصلنامه خانواده پژوهی، 6 (22)، 174-161.
سامانی، سیامک و فولادچنگ، محبوبه. (1385). روان‌شناسی نوجوانی. شیراز، نشر ملک سلیمان.
سامانی، سیامک و قدر قدر، بهنوش. (زیر چاپ) ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه خودکارآمدی والدینی. مجله روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی.
سرابی جماب، ملیحه؛ حسن‌آبادی، حسین؛ مشهدی، علی و اصغری نکاح، محسن. (1390). تأثیر آموزش والدین بر خودکارآمدی مادران کودکان مبتلا به درخودماندگی. مجله اصول بهداشت روان، 13(1)، 84-93.
قریشی، منا و سامانی، سیامک. (1393). مقایسه باورهای انگیزشی فرزندان در گونه‌های مختلف خانواده بر اساس مدل فرایند و محتوای خانواده، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 2، 6، 40-29.
هومن، عباس. (1383) مقایسه دو گروه نوجوانان دارای رفتار بهنجار و نابهنجار روان‌شناختی از لحاظ وضعیت الگوهای ارتباطی و تدابیر والدین آنان در تعارض‌های زناشویی. تهران، دانشگاه تربیت معلم، مؤسسه تحقیقات تربیتی.
 
 
 
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The Excersise of Control. New York: W.H. Freemn & Company.
Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V.S. Ramachaudran (Ed.) Encyclopedia of Human behavior, 4, 71-81.New York: Academic press.
Beavers, W. R. (2003). Functional and dysfunctional families. In G. P. Sholevar, & L. D. Schwoeri (Eds.), Textbook of family and couples therapy (35-54). Washington Dc: American Psychiatric publishing Inc.
Fishman, H. C., & Fishman, T. (2003). Structural family therapy. In G. P. Sholevar & L. D.Schwoeri (Eds.), Textbook of family and couple therapy (pp. 35-54).
Hartos, J. L. & Power, T. G. (2000). Association between mother and adolescent reports for relations between parent–adolescent communication and adolescent adjustment. Journal of Yourth and Adolescence, 29, 441-451.
Latifses, V., Estroff, D., Field, T., Bush, J. (2005). Fathers massaging and relaxing their pregnant wives lowered anxiety and facilitate marital adjustment. Journal of Bodywork and Movement Therapies, 9, 277–282.
Mazur, J., Szkutink, A. M., Tabak, l. (2014). Changes in family socio-economic status as predictors of self-efficacy in 13-year-old polish adolescents. International Journal of Public Health, 59, 107-115.
Olson, D. H. (1990). "Clinical rating scale for Circumplex Model. St. Paul", MN: FamilySocial Science, University of Minnesota.
Olson, D. H. (2000). Circumplex model of marital and family systems. Journal of Family Therapy, 22, 144-167.
Samani S. (2011).Family Process and Content Model: A contextual model for family Studies, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 30, 2285 – 2292.
Samani, S. (2005). "Family process and content model". Pa-per presented in international society for theoretical psychology conference, 20-24 June, CapeTown, South Aferica.
Samani, S. (2008). Validity and reliability of the Family Process and Content Scales. Paper presented in the XXIX international Congress of Psychology, Berlin. Germany.
Samani, S. (2011). "Family process and content model: A contextual model for family studies". Procedia of Social and Behavioral Sciences, 30, 2285-2292.
Samani, S., & Sadeghzadeh, M. (2010).Reliability and validity of the Self-Report Family Conflict Scale. Psychological Reports, 106 (2), 539-547.
Samani, S. (2010). "Family types in the family process and content model". Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 727-732.
Tracy, L. J., Ronald, J. P. (2005). Potential roles of parental self-efficacy in parent and child adjustment. A review. Clinical psychology Review, 25, 341-363.
Ugoji, F. N. (2013). Family closeness, social physique anxiety and sexual coercion as determinants of academic self-efficacy among female undergraduate students in a Nigerian University. International Journal of Applied Psychology, 3(2), 25-30.