اثر بخشی آموزش فرزندپروری مثبت بر کاهش مشکلات سلوک کودکان 4 تا 6 سال و کاهش تنیدگی مادران

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان

دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش فرزندپروری مثبت برمشکلات سلوک کودکان 4 تا 6 سال مهدهای کودک اهواز و تنیدگی مادران بود. کودکان 4 تا 6 ساله مهدهای کودک اهواز که مبتلا به مشکلات سلوکی بودند جامعه آماری این پژوهش را تشکیل دادند. نمونه پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شد. در ابتدا 8 مهد کودک به شیوه تصادفی انتخاب و مربیان آنها در مورد علایم مشکلات سلوک آموزش دیدند و پرسشنامه رفتار کودکان راتر-فرم معلم (RCBQ) را برای کودکانی که این علایم را داشتند تکمیل نمودند.  سپس از بین 120 پرسشنامه تکمیل شدن توسط مربیان مهد کودک‌ها، تعداد 30 پرسشنامه کودکان که نمره آنها در خرده مقیاس مشکلات سلوکی بیشتر از نمره آنها در خرده مقیاس مشکلات هیجانی بود، به صورت تصادفی انتخاب و به شیوه تصادفی در گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند.  برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه رفتار کودکان راتر- فرم معلم (RCBQ)، و شاخص تنیدگی والدین (PCI) استفاده شد.  فرضیه های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیری مورد آزمون قرار گرفت.  نتایج، فرضیه‌های پژوهش را تأیید و مشخص شد که آموزش فرزندپروری مثبت بر کاهش مشکلات سلوک کودکان و کاهش تنیدگی مادران اثر معنادار (p<0/001) دارد.  نتایج پژوهش حاضر نیز به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effectiveness of positive parent training in reducing conduct problems of children and maternal stress of their mothers

نویسندگان [English]

  • Iran Davoudi
  • Sodabe Basak
  • Bahman Zarezadegan
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effectiveness of positive parent training in reducing conduct problems of children and maternal stress of their mothers. The statistical population of the study was all 4-6 year kindergarten children with conduct problems in Ahwaz. The sample was selected using multistage sampling method. At first 8 kindergartens were randomly selected, whose teachers then received training on  conduct problems symptoms. They then completed the teacher from of the Rutter’s Children's Behavior Questionnaire (RCBQ) for children who had those symptoms. From 120 questionnaires completed by teachers, 30 questionnaires were randomly selected from among those who got higher scores on Conduct Problems rather than Emotional Problems subscales. They were randomly assigned to experimental and control groups. The Rutter’s Children's Behavior Questionnaire (RCBQ)–the Teacher Form and Parental Stress Index (PCI) were used to collect the data. The hypotheses were tested by multivariate analysis of covariance. The results showed that positive parent training decreased conduct problems and maternal stress (p<0/001). A follow up study showed that the effect lasted for 1 month. The results of the study are discussed in detail.

کلیدواژه‌ها [English]

  • positive parent training
  • conduct problems
  • maternal stress
منابع
ابوالقاسمی، عباس و نریمانی، محمد (1385). آزمون های روانشناختی. اردبیل: انتشارات باغ رضوان.
بساک نژاد٬ سودابه٬ پلویی شاپور آبادی٬ فهیمه٬ داودی٬ ایران (1391). بررسی اثر بخشی آموزش مدیریت اضطراب خانواده  به مادران کودکان مضطرب 4 تا 6 سالة مهدکودک­های شهر اهواز. مجله علمی پزشکی جندی شاپور اهواز٬ دوره 11٬ شماره 4 365٬-373
جلالی، محسن، پوراحمدی، الناز، باباپور، خیرالدین، شعیری، محمدرضا (1388). تاثیر آموزش برنامه فرزند پروری مثبت بر کاهش اختلالات برون­سازی شده در کودکان هفت تا ده ساله. فصلنامه علمی پژوهشی روان­شناسی دانشگاه تبریز، شماره دوم، ص 43-26.
خیریه، منصوره سادات، شعیری، محمدرضا، آزاد فلاح، پرویز، رسول زاده­ی طباطبایی، کاظم (1388). اثر بخشی روش آموزش فرزند پروری مثبت بر کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله­ای. مجله­ی علوم رفتاری. دوره­ی3، شماره 1، ص 58-53.
دادستان، پریرخ، ازغندی، علی و حسن آبادی، حمیدرضا (1385). تنیدگی والدینی وسلامت عمومی: پژوهشی درباره رابطه تنیدگی حاصل از والدگری با سلامت عمومی در مادران پرستار و خانه دار دارای کودک خردسال. فصلنامه روان­شناسان ایرانی، شماره هفتم، ص 184-171.
روشن بین، مهدیه، پور اعتماد، حمید رضا و خوشابی، کتایون (1385). تاثیر آموزش گروهی برنامه فرزند پروری مثبت بر استرس والدگری مادران کودکان 10-4 ساله مبتلا به اختلال بیش فعالی/ کمبود توجه. فصلنامه خانواده پژوهی. سال سوم، شماره 10، ص 572-555.
سادات جعفری، بهناز (1387). اثربخشی برنامه فرزندپروری مثبت بر سلامت روان مادران و کاهش نشانه­های مرضی کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی/ کمبود توجه. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه امام حسین (ع).
علیزاده، حمید (1383). اختلال نارسایی توجه/ فزون جنبشی، تهران: انتشارات رشد.
محرری، فاطمه، شهریور، زهرا، تهرانی دوست، مهدی (1388). تاثیر آموزش برنامه­ی تربیت سازنده به مادران بر مشکلات رفتاری کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی و کمبود توجه. مجله­ی اصول بهداشت روانی، سال یازدهم، شماره­ی 1، ص 40-31.
نجفی، محمود، فولاد چنگ، محبوبه، علی­زاده، حمید و محمدی فر، محمدعلی (1388). میزان شیوع اختلال کاستی توجه بیش فعالی، اختلال سلوک و اختلال نافرمانی مقابله­ای در دانش­آموزان دبستانی. مجله پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، شماره سوم، ص 254-239
ولف، دیوید ای و مش، اریک جی (2008). روانشناسی مرضی کودک. ترجمه محمد مظفری، مکی آبادی و اصغر فروع­الدین عدل (1389). تهران انتشارات رشد.
هاشمی، تورج، اقبالی، علی، محمود علیلو، مجید (1388). تاثیر خودآموزی کلامی بر بهبود سازگاری اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال سلوک. مجله روان­شناسی بالینی، شماره 2، 36-29.
 
Abidin, R. R. (1990). Introduction to the special issue :the stress of parenting. Journal ofclinical child psychology. 19. 298-301.
Biederman, J., Conners, C., Stephen, V., & Faraone. (2005). Patterns and Predictors of Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder Persistence into Adulthood: Results from the National Comorbidity Survey Replication. Biological psychiatry, 11, 1442-1451.
Bradly, SJ. (2002).Affect regulation and the development of psychology. New York: Guildford, 361-91.
Cann, W., Rogers, H., & Matthews, J. (2003). Family intervention services program evaluation: A brief report on initial out comes for families. Australian e-journal for advancement of mental health, 3. 214-221.
Cartwright-Hautton, S. (2005). Parent skill training: An effective intervention  for internalizing  symptoms in younger children. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 7, 128-139.
Chronis, AM., Chacko A., Fabiano GM., Wymbs BT., & Pelham W.E. (2004). Enhancement to the behavioral parent training , Paradigm for familiesof children with ADHD Review and future directions. Clinical child and family psychology review, 7(1):1-27.
Connor, D. F., & Doerfler, L. A. (2009). Attention-deficit ⁄ hyperactivity disorder and comorbid oppositional defiant disorder or conduct disorder. Current Attention Disorders Reports, 1, 5–11.
Doge, k. (2000). Conduct disorder, Handbook of developmental psychopathology. New york. Kluwer academic/ plenum publishers.
Fairchild G., Van Goozen S.H.M., Stollery S.J., Aitken M.R.F., Savage J., Moore S.C., et al (2009). Decision making and executive function in male adolescents with early-onset adolesce -conset conduct disorder and control subjects. Journal of bio psychiatry.1, 1-7.
Hofvander B., Ossowki D., Lundstorms, H., & Anckarsater H. (2009). Continuity of aggressive antisocial behavior from childhood to adulthood: the question of phenotype definition. Journal of law psychiatry. 4, 1-11.
Mcguire, K., Glaser, J., & Glaser, R. (2002). Depressive sympotoms and immune function in community dwelling older adults. Journal of Abnormal Psychology, 111, 192-197.
O’ostburg, M., Hagekull, B., & Hagelin, E. (2007). Stability and predictionof parenting stress. Infant and Child Development Information, 16, 207-223.
Pandina, G. J., Bilder, R. Harvey, P. D., Keefe, R. S. E., Aman, M. G., & Gharabawi, G.  (2007). Risperidone and cognitive function in children with disruptive behavior disorders.Biological Psychiatry, 226-34.
Robert, E., Atkinson, C., & Abraham, R. (1998). Prevalence of psychopathology among childrenand adolescents. American Journal of Psychiatry. 715-725.
Sanders, M. R. (2005). Triple p: a multi-level system of parenting intervention: workshop participant notes: the university of queensland: Brisbane, Australia.
Sanders, M. R. R., Pidgeon, M., Gravestok, F., Connors, D., & Brown, S. et al. (2007). The efficacy of the triple p-positive parenting program in improving parenting and child behavior: A comparison with two other treatment conditions. Journal of mja, 179. 611-592.
Sanders, M.R., Pidgeon, A.M., Gravesock, F., Connors, D., Brown, S., & Young, R.W. (2004). Dose Parental Attitudinal Retraining and Anger Management Enhance the Effects of Triple P-positive Parenting Program with Parents at Risk of Child Maltreatment. Journal of   Behavior Therapy,35 (3), 513-535.
Spijkers, W., Jansen, D., Meer, G., & Reijneveld, S. (2010). Effectiveness of positive
parenting program in a public health setting. Department of health sciences.
University of Groningen, Netherlands. Available: http:// www.biomedcentral. Com
Webster-Stratton, C., & Hammond, M. (1998). Conduct problems and level of social competence in head start children: prevalence, perasiveness, and associated risk factors. Journal of Clinical child and family psychology. 2, 317- 325.